Bossche Encyclopedie | Lucas en Servatius

Altaar : Lucas en Servatius

H.H. Lucas en Servatius

Onder het oxaal

Dit altaar bevond zich aan de Noord-zijde.¹ In 1506 werden er schilderingen aangebracht.² Er hing een geschreven verordering bij, van allerlei in de kerk gefundeerde loven en sermoenen. Na den torenbrand van 1584, die 't altaar verwoestte, werd in 1626 een nieuw renaissance altaar geplaatst, met eene schilderij erboven, den H. Ignatius van Loyola(?) voorstellend.³ Na 1629 afgebroken, bleef gedurende den Protestantschen tijd, het zwart-gepolijste steenen onderstel er van nog bestaan, op hetwelk de hervormde kerkmeesters in 1632/33 met gulden letteren den "Vader ons" lieten beitelen.⁴

330

Noten
1.	Van Heurn, Handschrift, bldz. 86. Hezenmans, Op. cit. bldz. 171.
2.	Volgens Smits, Op. cit. bldz. 83, die een verkeerde plaats ervoor aanwijst.
3.	Deze hangt tegenwoordig in de H. Sacramentskapel.
4.	Rek. St Jan, 1632/33, fo. 89.

J. Mosmans, De St Janskerk te 's Hertogenbosch ('s Hertogenbosch 1931) 330

Laatste standplaats der altaren voordat de kerk hervormd werd

3. Lucas en Servatius. 1626. Schilders, beeldsnijders, glasmakers, borduurstikkers, legwerkers.

373

De Sint Janskathedraal 's-Hertogenbosch (1985) 373

Servatius-altaar

Het Servatius-altaar onder het oxale links bij het ingaan van het priesterkoor is thans het altaar van den H. Leonardus van Vechel, martelaar van Gorcum.

195

L.H.C. Schutjes, Geschiedenis van het bisdom 's-Hertogenbosch I-V (Sint-Michielsgestel 1870-1876) IV 195

8. Onder het oksaal

Onder het oksaal Noordzijde bevond zich een altaar toegewijd

241

aan den H. Lucas en den H. Servatius. Al maakt geen der schrijvers over de Sint Janskerk hiervan melding, toch hebben we hier vermoedelijk met het altaar van de in 1546 in het leven geroepen ambachtscorporatie der schilders, beeldsnijders, glasmakers, borduurstikkers en legwerkers te doen. In 1546 immers hadden de vijf ambachten, die in dit gilde waren ondergebracht, St. Lucas tot patroon. Ook te Brugge, Gent, Luik, Brussel en Leuven vereerden de schilders St.Lucas als hun beschermheilige en onderhielden in deze steden een altaar te zijner eere. Uit een autonome keur van het gilde van 1625 blijkt welk een belangrijke rol de feestdag van dezen beschermheilige in het gemeenschapsleven der gildebroeders innam. Alle belangrijke zaken der corporatie, die eens per jaar de belangstelling der gildebroeders vroegen, werden op of vlak voor of na dien dag behandeld. Het is dus vrij waarschijnlijk - om niet te zeggen zeker - dat het altaar, dat in 1506 in de kerk aanwezig blijkt te zijn, door de schilders bijzonder werd gedoteerd en omstreeks 1546 tot gilde-altaar van de vijf genoemde ambachten werd verheven.¹

242

Noten
1.	Mosmans, St. Janskerk, blz. 330; B. 135, art. 23; B. 176, art. 5, 11, 12 en 14. Om de bewering, dat het St. Lucasaltaar het gildealtaar der schilders is, documentair te staven, is volgens den Heer J. Mosmans, archivaris der St. Janskerk, een onderzoek noodig in het bisschoppelijk archief van het aartsbisdom Mechelen. Tengevolge der oorlogsomstandigheden kon dit onderzoek niet worden ingesteld.